حلقه های مسحور کننده سیاره کیوان در یک سری تصاویر جدید که بخش معمولا تاریک این سیاره را نشان می دهد، درخشش خاصی دارند.
ادامه مطلب...قائم مقام سازمان فضایی ایران از آمادگی اعزام کپسول زیستی حامل موجود زنده به فضا خبر داد و گفت: کاوشگر پیشگام 2 به عنوان دومین میمون فضانورد هم اکنون آماده پرتاب به فضا است. ادامه مطلب...
ماه کوچکی که به دور نپتون می گردد و بیش از 20 سال است که از دید زمینی ها ناپدید شده، دوباره روی خود را به ما نشان داد. ادامه مطلب...
ستاره شناسان برای نخستین بار در خارج از منظومه شمسی یک سیاره سنگی سرشار از آب را شناسایی کرده اند که عناصر پایه و اساسی را برای یک سیاره قابل سکونت دارد.
ادامه مطلب...دنباله‌دار قرن (ISON) اول اکتبر( ۹ مهر ) امسال از مقابل سیاره مریخ عبور خواهد کرد و در نزدیک‌ترین فاصله با زمین قرار خواهد گرفت، این فرصتی است برای مریخ نورد کنجکاوی تا با دوربینهای خود بتواند تصاویری از این دنباله دار ثبت کند، اما کنجکاوی برای ثبت تصاویر مشکلاتی پیش رو دارد! ادامه مطلب...
ناسا رسما اعلام کرد فضاپیمای وویجر 1 وارد فضای میان ستاره‌ای شده است. سوالات زیادی درباره این فضاپیما و آینده آن وجود دارد که دانشمندان ناسا به آنها پاسخ داده اند.
محمود حاج‌زمان: هفته گذشته ناسا اعلام کرد فضاپیمای وویجر 1 که 36 سال پیش به فضا پرتاب شد، رسما از منظومه شمسی خارج شده و پا به فضای میان ستاره‌ای گذاشته است. این خبر اگرچه در ذات خود خبر بسیار مهیجی است؛ اما در عین حال، سوالات زیادی را ایجاد کرده است: چه اطلاعاتی را می‌توان از وویجر 1 دریافت کرد؟ چطور با گذشت این همه سال وویجر 1 هنوز نیروی مورد نیاز خود را تامین می‌کند؟ چه زمانی وویجر 1 با آدم فضایی‌ها مواجه خواهد شد؟
خوشبختانه، دانشمندان و مهندسان پشت سر این پروژه به بسیاری از این سوالات پاسخ داده‌اند که گزیده آنها را با هم مرور می‌کنیم.
با توجه به اینکه وویجر 1 هم اکنون بسیار دورتر از آنچه انتظار می‌رفت قرار دارد، چطور هنوز می‌توان اطلاعات ارسالی آن را دریافت کرد؟
بخش اعظم آن مرهون پیشرفت چشمگیر فناوری روی زمین طی دهه گذشته است که ما را قادر ساخته سیگنال‌های بسیار ضعیف رادیویی را از فاصله‌ای بسیار دور دریافت کنیم.
آیا وویجر 1 هنوز قادر به گرفتن عکس و ارسال آن به زمین است؟
پس از گرفتن عکس معروف «نقطه آبی کم‌فروغ» در سال 1990 / بهمن 1368، دوربینهای وویجر 1 خاموش شدند تا در انرژی مصرفی و حافظه رایانه‌ای آن صرفه‌جویی شود.
تمایز میان فضای میان ستاره‌ای و فضایی که به عنوان منظومه شمسی شناخته می‌شود چیست؟
در اصل هنوز هم تفاوت کاملا واضحی میان این دو وجود ندارد. هم اکنون تفاوت این دو بر مبنای تعریف پلاسما و ذرات است. در حال حاضر، وویجر 1 توسط ذراتی احاطه شده که از سایر ستارگان، و نه از خورشید آمده‌اند. اما پیش از این، وویجر در احاطه ذراتی با منشاء خورشید بود. سایر تعاریف نیز در بر گیرنده الزامات تغییرات جهت میدان مغناطیسی است.
چه مدت طول می‌کشد تا سیگنالی از وویجر 1 به زمین برسد؟
سیگنال‌های ارسالی توسط وویجر با سرعت نور حرکت می‌کنند، 17 ساعت طول می‌کشد تا به زمین برسد.
وویجر 1 چه نوع اطلاعاتی را به زمین ارسال می‌کند؟
اطلاعات علمی که در حال حاضر توسط وویجر 1 به زمین ارسال می‌شود عبارتند از: اندازه‌گیری‌های ذرات پر انرژی، داده‌های مغناطیس‌سنجی، داده‌های امواج رادیو پلاسما، اندازه‌گیری‌های طیف فرابنفش (که در حال حاضر به نفوذ ذرات میان ستاره‌ای واکنش می‌دهد).
چه مدت طول می‌کشد تا انرژی وویجر 1 تمام شود؟
انرژی کافی برای کار کردن فضاپیما و همه ابزارهای علمی آن تا سال 2020 / 1399 وجود دارد. در آن زمان، ما شروع به خاموش کردن تدریجی ابزارهای علمی آن می‌کنیم که تا سال 2025 / 1404 طول خواهد کشید. در نهایت، ماموریت صرفا مهندسی وویجر 1 تا سال 2036 / 1415 امکان‌پذیر است.
پس از آنکه وویجرها خاموش شدند، آیا ما کماکان قادر به ردیابی آنها خواهیم بود؟
متاسفانه خیر. بدون وجود سیگنال ارسالی از فضاپیما نمی‌توان موقعیت آن را در فضا شناسایی کرد.
آیا وویجر تا ابد به راه خود ادامه خواهد داد؟
سرعت فعلی ویجر 60 هزار کیلومتر بر ساعت است و تغییری در آن ایجاد نخواهد شد. بنابراین ویجر تا ابد به حرکت خود ادامه می‌دهد.
در مقایسه با گوشی‌های همراه هوشمند امروزی، پردازشگر و حافظه وویجر 1 چه وضعیتی دارد؟
حافظه آن 270 هزار بار ضعیف‌تر است، و عملا هیچ پردازنده واقعی به معنای امروزی در آن وجود ندارد.
در صورتی‌که وویجر 1 با نشانه‌ای تردیدناپذیر از حیات بیگانه روبه‌رو شود، آیا پروسه عملیاتی خاص یا رسمی برای مواجهه با آن وجود دارد؟
متاسفانه در دفترچه راهنمای علمی ماموریت، هیچ اشاره‌ای به این نکته نشده است!
فضاپیمای وویجر1 که 36 سال پیش برای ملاقات با غول‌های گازی منظومه شمسی پرتاب شد، هم‌اکنون یک سال است که خارج از مرزهای منظومه شمسی و در فضای میان‌ستاره‌ای به سر می‌برد.
ذوالفقار دانشی: بالاخره انتظار دانشمندان به سر رسید و نخستین ابزار ساخته دست بشر توانست به فضای خارج منظومه شمسی وارد شود. وویجر1، فضاپیمای 36 ساله ناسا که 19 میلیارد کیلومتر از خانه‌اش دور شده، یک سال است که از مرزهای خارجی منظومه شمسی خارج و وارد فضای میان‌ستاره‌ای شده است.
فضاپیمای وویجر1 در سال 2004/1383 به مرز منظومه شمسی که از آن به هلیوپاز یاد می‌شود، رسیده بود. اینجا جایی است که پلاسمای خورشیدی با پلاسمای میان‌ستاره‌ای به تعادل رسیده و سرعت بادهای خورشیدی در آن به‌شدت افت می‌کند. وویجر1 به ابزاری مجهز بود که می‌توانست عبور از این منطقه را با دقت مشخص کند، اما این ابزار در سال 1980/1359 از کار افتاد و به همین دلیل، کسی نمی‌دانست چقدر طول می‌کشد تا وویجر1 از این منطقه عبور کند. اکنون دانشمندان با انتشار مقاله‌ای در نشریه ساینس اعلام کرده‌اند که این فضاپیما در آگوست 2012/مرداد 1391 از منظومه شمسی خارج و به فضای میان‌ستاره‌ای وارد شده است.
این کشف به کمک یکی از طوفان‌های بزرگ خورشیدی اتفاق افتاده است. در مارس 2012/اسفند 1390، فوران عظیمی در سطح خورشید اتفاق افتاد که طوفانی از ذرات باردار و پرانرژی را به سوی وویجر1 روانه کرد. این طوفان 13 ماه بعد به وویجر رسید و کامپیوتر این فضاپیما اطلاعات اندازه‌گیری‌شده را به سوی زمین مخابره کرد. این اطلاعات رادیویی پس از 17 ساعت به زمین رسید و دانشمندان با تحلیل آنها متوجه شدند چگالی این ذرات 40 برابر بیشتر از مقداری است که اگر در وویجر در هلیوپاز قرار داشت، می‌بایست اندازه‌گیری می‌کرد. پژوهشگران به جستجوی اطلاعات دریافتی از وویجر در ماه‌های قبل پرداختند و توانستند اثرات مشابهی را در اکتبر و نوامبر 2012 / مهر و آبان 1391 مشاهده کنند. با مقایسه این پدیده‌ها، آنها به این نتیجه رسیدند که وویجر1 در 25 آگوست 2012/4 شهریور 1391 از منظومه شمسی خارج شده و در آن زمان، فاصله‌اش از ما 121 واحدنجومی بوده است. (واحد نجومی معادل فاصله متوسط زمین از خورشید در طول یک سال یا تقریبا 150 میلیون کیلومتر است).
وویجر1 در سپتامبر 1977/شهریور 1356 و 16 روز پس از فضاپیمای وویجر2 پرتاب شد. وویجر1 در مارس 1979/اسفند 1357 به سیاره مشتری رسید و با استفاده از گرانش عظیم این سیاره خود را به سوی سیاره زحل پرتاب کرد. این فضاپیما در نوامبر 1980/آبان 1359 از کنار زحل گذشت و رهسپار مرزهای خارجی منظومه شمسی شد. اگر تغییری در مدار وویجر1 ایجاد نشود، حدود 40هزار سال دیگر از فاصله 1.6 سال‌نوری ستاره‌ای در صورت‌فلکی زرافه عبور خواهد کرد.
فضاپیمای دیگر یعنی وویجر2 در جولای 1979/تیر 1358 به مشتری رسید و در آگوست 1981/شهریور 1360 از کنار زحل عبور کرد؛ اما ماموریت وویجر2 این بود که با استفاده از جاذبه زحل، خود را به سیارات اورانوس و نپتون برساند که در ژانویه 1986/بهمن 1364 و آگوست 1989/شهریور 1368 از کنار آنها عبور کرد و سپس مسیر خود را به سوی خارج منظومه شمسی ادامه داد. وویجر2 قرار است حدود 296هزار سال دیگر از فاصله 4.3 سال‌نوری شباهنگ، پرنورترین ستاره آسمان شب بگذرد. روی این دو فضاپیما لوحی طلایی به همراه یک مجموعه اطلاعات دیجیتالی قرار دارد که حامل پیام دوستی مردم زمین، موقعیت زمین و منظومه شمسی نسبت به ستارگان اطراف و نمونه‌هایی از صدا و تصویر موجودات زنده روی زمین و آثار برجسته فرهنگی انسان‌های روی زمین است.
مهندسان ناسا امیدوارند ژنراتورهای هسته‌ای نصب‌شده روی این دو فضاپیما تا سال 2020/1399 دوام بیاورند و خصوصا وویجر1 بتواند اطلاعات ارزشمندی از فضای میان‌ستاره‌ای برای ما ارسال کند.
ادامه مطلب...